17. DURSUN AKÇAM KÜLTÜR SANAT GÜNLERİ BAYRO'NUN LİSTESİ İLE PERDESİNİKAPATTI
“BAYRO’NUN LİSTESİ” VE KAPANIŞ…
17. Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri”, Ardahan halkının isteği ile 2. kez oynanan “Bayro’nun Listesi” ile perdesini kapattı…
05 Ağustos günü Cılavuz Köy Enstitüsü yerleşkesi ziyareti ile başlayan, Dursun Akçam Ormanı ve Kültürevi önünde yapılan coşkulu karşılamalarla süren 17. Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri, Ardahan halkının ve konukların yoğun ilgisi altında gerçekleşen tiyatro oyunları, açık oturumlar, fidan dikimleri, belgesel gösterimleri ile bu yılki izleğini tamamladı…
24 Haziran tarihinde yapılması gerekirken “yasaklar” kapsamına giren 17. Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri, 5 Ağustos Cuma günü Ardahan’da büyük bir coşku ve heyecanla başlamıştı.
Ardahan dışından gelen konuklar önce Cılavuz Köy Enstitüsü yerleşkesine uğramışlardı. Susuz Belediye Başkanı Oğuz Yantemur gelenleri büyük bir konukseverlikle karşıladı. Birlikte yapılarının birçoğu harap durumdaki Cılavuz Köy Enstitüsü yerleşkesi gezildi. Daha sonra Ardahan’a doğru yola çıkan ekip, Dursun Akçam ormanı üstündeki bir bölgede, kalabalık bir Ardahanlı tarafından davul zurna ve halk oyunları ile karşılandı. Ardahan’da, Kültürevi önünde oynanan halk oyunlarına Dursun Akçam’ın eşi, çınar öğretmen Perihan Akçam ve bacısı Adalet Sarıçam da katıldı…
Feselli, kete, bal gibi yöresel yiyeceklerin sunumundan sonra etkinlik açılışına geçildi. Esra Işıklı’nın sunucusu olduğu etkinliğin ilk konuşmacısı Alper Akçam, aradan geçen yaklaşık bir yıllık süre içinde yaşanan gelişmeleri aktardıktan sonra 1 Mart 2022 tarihinde yaşamını kaybeden Ardahan doğası ve halkı için önemli mücadeleler vermiş, Dursun Akçam’ın öğrencisi, Dursun Akçam Ormanı ve Kültür Sanat Günleri’ne büyük emekler vermiş Cevdet Şentürk’le ilgili duygulu bir konuşma yaptı… Cevdet Şentürk’ün fotoğrafı, Dursun Akçam Kültürevi duvarında, önceden hazırlanmış yerine kızı Derya Şentürk tarafından asıldı. Daha sonra Ardahan Belediye Başkanı Faruk Demir, Ardahan Kültür Sanat Bileşenleri Dönem Sözcüsü Kenan Karabağ, , İstanbul’dan gelen Ardahan dernek yöneticileri, Kars ve Ardahan CHP il başkanları birer konuşma yaptılar…
Günün son etkinliği, Alper Akçam’ın yörede anlatılan fıkralar ve kimi yaşanmış olaylardan esinlenerek kaleme aldığı “Bayro’nun Listesi” adlı tiyatro oyunu idi. Oyun, salonu tıklım tıklım doldurmuş kalabalık tarafından büyük bir ilgiyle izlendi; oyun bitiminde alkışlar uzun süre kesilmedi…
Oyunda rol alanlar arasında Vakıf Başkanı Alper Akçam, Yönetim Kurulu Üyesi Özkan Durmuş ve sanatçı Turgay Demir de vardı…
06 Ağustos sabahı yapılacak açık oturumlarda buluşmak üzere ilk günün etkinliklerine son verildi.
Etkinliğin 2. Günü ARDAHAN’I OKUYANLAR / ARDAHAN’I YAZANLAR başlıklı açık oturum ile başladı. Etkinliğin ilk konuşmacısı, tarihçi yazar Sezai Yazıcı, “Prof. Dr. Turgut Başkan: Cılavuz’dan Kyota’ya Bir Bilgin’in Bilinmeyen Öyküsü” başlıklı bir bildiri sundu. 1939 yılında Sarıkamış Yağbasan köyünde 8 çocuklu bir ailenin ikinci erkek çocuğu olarak dünyaya gelen Turgut Başkan’ın 10 kilometrelik yolu günübirlik gidip-gelerek okuduğu ilkokulun ardından Cılavuz’un harcıyla elde ettiği olağanüstü başarıları anlattı.
Turgut Başkan’ın doktora sonrası matematik üzerine, Japonya ve İngiltere’de yaptığı çalışmalarla Türkiye’de ya hiç bilinmeyen ya da üzerinde yeterince araştırma yapılmamış konularda ulaştığı ilginç sonuçları özetledi…
İflas olmaz bir YÖK muhalifi, Köy Enstitülerinin yılmaz savunucusu olan Prof. Dr. Turgut Başkan’ın 7 yıl verilmeyen Profesörlük kadrosunun dramatik öyküsünü Ardahanlılar büyük bir ilgiyle izlediler…
İkinci konuşmacı Candan Badem, 1877-78 “Kaçakaçlık” diyerek adlandırılmış Osmanlı-Rus savaşını ve savaştan sonra, kırk yıl boyunca sürmüş Rus işgal yılları boyunca yapılan Duma seçimlerini anlattı…
Çok ilginç tarihi ayrıntıları, Ardahanlıların adlarını yakından bildiği kimi önemli beylerin hikâyesi bu seçimler araştırmasında da ortaya çıktı… Kimi kez Acara beylerin, kimi kez Ermeni bir aydının seçim kazandığı, Çar II. Nikola’nın hoşnut kalmadığı sonuçlar nedeniyle üç kez seçimleri yenilettiğini ve 1917’deki Bolşevik Devrimi’nden sonra kapanmış monarşik döneme ışık tuttu…
İlk açık oturumun son konuşmacısı olan Kenan Karabağ, kendi yaşam öyküsünü, “Kura Çözüldü” araştırma dizisinin yazılış süreci ve Maria Suphi kitabı ile bağlantılandırdı; kendi araştırma ve roman tasarılarına ait izleği paylaştı…
Günün ikinci oturumu “SAVAŞIN VE BARIŞIN KÜLTÜRÜ” idi. Bu bölümde Ardahan’da yaşamını sürdürmekte olan “Malakan” kökenli Memet Ali Eker, Alman bir ailenin Türkiye’de kalmış bir bireyi olan ve yaşamını Rize yaylalarında sürdüren Timur Danış ile Alper Akçam konuşmacı oldular. Memet Ali Eker, yaptığı askerlik görevi sırasında kendisine duyulan güvensizliği, yaşadığı köy ve çevrede tanığı oldu “ötekilik” duygusunun üzerindeki etkilerini anlattı ve barışçı bir kavim olan Malakanların Türkiye’deki yaşam süreci üzerine bilgiler verdi.
İkinci konuşmacı Timur Danış, ailesinin yöredeki etkinliklerini, bölgede epeyce gelişmiş peynircilik üzerine olan etkilerini sıralayan araştırmasını sundu. Bir çadırda yaşamını sürdürmekte olan Timur Danış, Gezi eylemlerine de katılmış ve bir doğa savunucusu olarak birçok etkinlikte yer almakta…
Üçüncü konuşmacı Alper Akçam, sınıflı toplum yapısının savaşlar üzerindeki olumsuz etkisini, emperyalist saldırganlığın, Şarkiyatçı politikalarla süslemeye çalıştığı ikiyüzlülüğünü sergileyen örneklerle açıkladı… Türkiye Kurtuluş Savaşı ile başlangıcında devrimci bir tutum içinde olan Sovyet Devrimi arasındaki dayanışmayı, sonraki yıllarda her iki tarafta oluşmuş yozlaşma ve halk açısından sonradan yitirilmiş kazanımlar üzerinde durdu… Barışın ve insanca yaşamın ön koşulunun üretici sınıfların örgütlülüğü olduğunu savlayan bir bildiri sundu.
Daha sonra Dursun Akçam ormanına gidildi. Burada davul zurna eşliğinde oyunlar oynandı, konuklar ve katılımcılar ormana fidan diktiler.
6 Ağustos akşamının son etkinliği, ses sanatçısı Turgay Demir, şair Adem Çimli ve Ardahan Kültür Sanat Bileşenleri grubu ile Ardahan’a gelmiş etkinlik katılımcılarının sahne aldıkları, ses, söz ve şiir akşamı oldu…
3. günün sabahında, Çağatay Taşkın Yamen’in yapımcılığını üstlendiği “Son Enstitülüler” belgeseli gösterildi. Cılavuz Köy Enstitüsü’nün eğitmen kursu ile açılışından “İlköğretmen okulu”na dönüştürülerek kapatılışına kadar olan süreci yakından gözlem altına alan belgeselin izlenmesinden sonra Cılavuz’un ilk mezunlarından (1944-45) olan, 100 yaşını tamamlamaya 1 yılı kalmış ve halen arıcılık yapmayı sürdüren çınar öğretmen Kazım Arıcı, belgeselin yapımcısı Yamen’e “Katılım Belgesi”ni verdi…
Son gün etkinlikleri, Bursa’dan etkinliğe katılan öğretmen, Eğitim İş Merkez Denetim Kurulu Üyesi, Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Bursa Şube Başkanı Jülide Gülizar ve Beykent Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim görevlisi, internet ortamında da ilgiyle izlenmeyi sürdüren “Kafdağının Ardındaki Dursun Akçam” belgeselinin yapımcısı Prof. Dr. Oğuz Makal’ın “Savaş ve Barışın Kültüründe Eğitimin Yeri” başlıklı oturumda yaptıkları konuşmalarla devam etti.
Konuklarla birlikte gerçekleştirilen “Çıldır Gölü Gezisi”nden sonra Ardahan halkının yoğun ilgisi üzerine “Bayro’nun Listesi” adlı tiyatro oyunu ikinci kez sahnelendi. Oyun, yörede anlatılan fıkralar ve yaşanmış kimi oyunlar üzerinden Alper Akçam tarafından kaleme alınmıştı. Alper Akçam, oyundaki Kaymakam rolünü de üstlenmişti…
“Bayro’nun Listesi” Dursun Akçam Kültür ve Sanat Vakfının, Kültür ve Sanat Günleri’nin ruhunu yansıtan amaç maddesini anlamlandıran bir oyun… Halka yabancı, ona tepeden bakan bürokratik, tekil dilli yönetim anlayışına karşı halk gülmece kültürünün, bütün iktidarlara karşı kıçıyla gülmeyi başarmış “Grotesk Halk Kültürü”nün özünü sergilemekte…
Akıl hastası çocuğunu tedavi amacıyla, hekimlerin salık verdiği “Elazığ Akıl Hastanesi” götürmesi önerilmiş yoksul köylü, okuryazarlığı olmayan Bayro’dan bir liste yapması istenmiştir… Bürokrasi, bir tek kişi için istenen özel araç yol ücretini çok bulmuştur, Bayro’nun başka hastalar da bulması gerekmektedir. Bayro’ya yardımcı olmak isteyen Fırıncı Şirin’in yaptığı listenin en başında Kaymakam, sonrasında, kasabanın savcısı, yargıcı ve diğer ileri gelenleri de yer alır…
Halk gülmecesinin tekil dilli anlayışsız, halkı hiçe sayan iktidarları nasıl sarstığını gösteren oyunun sonunda Dursun Akçam Kültür Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Alper Akçam, yaptığı konuşma ile, yakında gerçekleşecek vakfın halka açılmasından sonra herkesi üye olmaya çağırdı, 18. Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri’nde buluşmak üzere salondaki izleyicilerden söz aldı…
Ardahan’ın en karanlık günlerinde Cılavuz Köy Enstitüsü’nde Dursun Akçam, Ümit Kaftancıoğlu ve diğer yoksul köylü çocuklarının göndere diktikleri Anadolu Rönesansı’nın bayrağını kapısının önünde dalgalandıran Dursun Akçam Kültürevi, hafta sonu Ardahan’da gerçekleştirilen “Görkemli Hatıralar” ve “Ardahan Otogarı Açılışı”, Ekrem İmamoğlu ziyaretlerine halk tabanından gelen derin dip akıntılarıyla dolaylı bir biçimde eşlik etmekten öte, Ardahan’daki ve ülkedeki iyiye, güzele, doğruya doğru yenileşmenin de kaynak gücü olarak varlığını sürdürecek…
08 Ağustos 2022,Alper Akçam, Ardahan
ARA
YARDIM VE DESTEK İÇİN
DURSUN AKÇAM KÜLTÜR SANAT VAKFI VE KÜLTÜREVİ
DURSUN AKÇAM ORMANI
HAMBURG'DA DURSUN AKÇAM KIYISI
ARDAHAN'IN ÖLÇEK KÖYÜ TARİHİ
